Vitamin C, bổ sung thế nào là đúng?

Vitamin C, còn gọi là sinh tố C, là acid ascorbic, có vị chua, tan trong nước, được đưa vào cơ thể qua thức ăn hay nước uống. Vitamin C không thể thiếu đối với cơ thể con người.

Chức năng chủ yếu của vitamin C là sản xuất collagen, là một chất đạm chính của cơ thể. Collagen rất quan trọng trong việc liên kết các cấu trúc cơ thể với nhau (mô liên kết, sụn khớp, dây chằng v.v...), cần thiết cho sự lành vết thương, sự mạnh khỏe của nướu răng.

Vitamin C giúp thành mạch máu bền vững, ngăn ngừa các mảng bầm ở da. Đặc biệt, vitamin C giúp tăng sức đề kháng của cơ thể, hạn chế sự phát triển của siêu vi trùng thường gây chứng cảm cúm.

Vitamin C cũng là một chất dinh dưỡng chống oxy hóa rất mạnh có tác dụng chống lão hóa, giúp đẹp da, hạn chế các bệnh do thoái hóa gây ra, ngăn ngừa ung thư. Vitamin C sẽ làm tăng hấp thu chất sắt có trong thức ăn giúp phòng chống bệnh thiếu máu.

Do đó, con người không thể thiếu vitamin C, nếu thiếu, ban đầu cơ thể sẽ mệt mỏi, căng thẳng thần kinh, buồn ngủ, đau nhức cơ khớp; rồi có thể chảy máu nướu răng, chảy máu dưới da; nặng nhất là biến dạng xương khớp, vết thương không lành, hư răng, dễ bội nhiễm vi trùng gây bệnh.

Các loại thuốc bổ chứa vitamin C liều cao được khuyên uống vào buổi sáng vì nếu dùng vào buổi tối thì có thể bị mất ngủ. Vitamin C có tính acid, do đó không nên dùng khi bụng đói vì có thể gây kích thích và viêm loét ở dạ dày.

Đặc biệt, nếu thiếu vitamin sẽ mắc chứng bệnh scorbut: ở người lớn là viêm lợi, chảy máu chân răng, tụ máu dưới màng xương, đốm xuất huyết da niêm, tăng sừng hóa ở nang lông (nếu không điều trị có thể tử vong do chảy máu ồ ạt hoặc do thiếu máu cục bộ cơ tim); ở trẻ còn bú thì bị chảy máu dưới màng xương, nhất là chi dưới, dễ chảy máu dưới da, vết thương lâu lành.

Vitamin C có nhiều trong các loại trái cây tươi như cam, chanh, quít, sơ ri, cóc, ổi, bưởi, táo, xoài, dưa hấu, đu đủ... và có hàm lượng cao trong rau xanh, đặc biệt là bông cải xanh, rau cải, cà chua, khoai tây...

Vitamin C trong trái cây và rau củ quả dễ bị mất theo thời gian, bị phơi dưới ánh nắng, ngâm rửa trong nước lâu, chế biến ở nhiệt độ cao. Nên lựa chọn thực phẩm tươi và ăn sớm, ăn lúc còn nóng... để nhận được nhiều vitamin C hơn.

Mỗi ngày, mỗi người chỉ cần 70-100mg vitamin C, tức là ăn khoảng 100-200g trái cây các loại hoặc khoảng 200-300g rau.

Nếu thấy có dấu hiệu thiếu vitamin C thì uống bổ sung vitamin C qua dạng viên. Cũng có thể ngậm vài viên vitamin C như ngậm kẹo. Tuy nhiên, bạn cần biết là khi đưa vitamin C vào cơ thể cho tới lúc kháng thể được tạo ra cũng mất 5-7 ngày.

Vì vậy, nếu dùng những viên vitamin C liều cao trong những ngày bị cảm cúm (ví dụ như viên vitamin C 1000mg, gấp 10 lần nhu cầu hằng ngày) thì cũng phải mất khá lâu cơ thể mới tăng sức đề kháng. Vì vậy không nên để thiếu vitamin C, và cung cấp bằng chế độ ăn là tốt nhất.

Vitamin C ít tích lũy trong cơ thể và lượng dư thừa có thể thải qua nước tiểu, nên ít gây ngộ độc cấp. Tuy nhiên, nếu dùng liều cao lâu ngày, một số người có thể bị tạo sỏi oxalat hoặc sỏi thận urat, rối loạn tiêu hóa, giảm độ bền hồng cầu, giảm hấp thu vitamin B12 gây thiếu máu...

Dùng vitamin C liều cao kéo dài ở thai phụ gây tăng nhu cầu bất thường về vitamin C ở thai (vì vitamin C qua nhau thai) dẫn đến bệnh scorbut sớm ở trẻ sơ sinh.