Khó mà đánh giá chữ viết tay – dù là chữ của người lớn, giáo
viên, hay của học sinh – khi không được cung cấp nhiều mẫu chữ viết của
cùng một đối tượng và các yếu tố nhất định chưa được xác định rõ. Vì
trong chữ viết tay bạn sẽ có mẫu viết chậm, suy nghĩ cẩn thận rồi mới
viết (có lẽ có được sau một thời gian dài tập luyện) và bên cạnh đó, là
tốc ký, bởi nhiều khi người viết cảm thấy viết nhanh mới chính là viết
chữ và anh ta không hề muốn dùng kỷ luật để gò bó tay mình bằng những nỗ
lực hao tốn thời gian.
Tác giả Fairbank có viết về điểm này ở cuốn A Handwriting Manual, trong tiểu luận “Freedom and Control”, trang 24, phiên bản thứ 6:
“Tính dễ đọc của chữ viết được đảm bảo nhờ kỷ luật và kiểm soát. Chữ viết tay cursive (viết không nhấc bút lên) của người lớn có được qua nhiều năm kinh nghiệm liên tiếp và thành thạo, cùng với một thói quen tốt có từ khi còn bé. Mỗi người viết trưởng thành sẽ cân bằng tự do và kiểm soát; còn về mặt vô thức thì mỗi khi viết, mức độ tự do sẽ bằng hai lần kiểm soát. Học sinh tiểu/trung học phải tập kỷ luật viết chữ; còn thanh niên viết với tốc độ càng nhanh càng tốt, trong lúc vội họ hy sinh luôn nét thanh thoát uyển chuyển của chữ viết. Bởi thế, giai đoạn rèn luyện cẩn thận có thể bù vào tính vội vàng cẩu thả.”